De magie van de flow

We kennen het allemaal, dat moment waarop de tijd even verdwijnt. Je bent zo diep bezig met iets dat de rest van de wereld vervaagt. De klok, de to-do-lijstjes, de dagelijkse beslommeringen, het bestaat allemaal niet meer. Het enige dat telt, is dat ene moment. Dat is de flow-staat. Het is een bijna magische ervaring, een oase van focus in een wereld vol afleiding. Maar ik heb uit het onderzoek gelezen, en ik weet uit ervaring, dat het helemaal geen magie is. Het is een staat die je heel bewust kunt oproepen. En ik denk dat beeldhouwen hiervoor een van de beste activiteiten is die er is.

De psycholoog Mihaly Csikszentmihalyi, die de term flow introduceerde, beschreef het als een optimale ervaring waarin je volledig opgaat in wat je aan het doen bent. Hij ontdekte dat deze staat van totale absorptie de sleutel is tot geluk en voldoening. Maar om in die flow te komen, heb je wel een aantal ingrediënten nodig. De studies die we hebben gelezen, zoals die van The Guardian en Asana, noemen er een paar:

• Een duidelijk doel.
• Onmiddellijke feedback.
• Een balans tussen de uitdaging en je vaardigheden.

In het dagelijkse leven zijn deze drie ingrediënten vaak moeilijk te vinden. Ons werk bestaat vaak uit duizend kleine, onduidelijke taken zonder directe feedback. Multitasken is de norm, waardoor je nergens echt diep in kunt duiken. Maar in het atelier is dat compleet anders.

De ideale mix voor flow

Beeldhouwen is de perfecte mix van die ingrediënten. Het is zo simpel en zo krachtig tegelijk.

Ten eerste, het doel is glashelder. Een beginneling heeft misschien als doel om een stuk van de steen af te hakken of een eerste vorm te vinden. Een gevorderde heeft als doel om een complexe lijn te creëren of de perfecte textuur te krijgen. Het maakt niet uit hoe groot of klein je doel is, het is altijd tastbaar en direct. Je weet precies wat je moet doen.

Ten tweede, de feedback is onmiddellijk. Je beitel raakt de steen en je ziet meteen het resultaat. Je voelt de trilling in je hand, hoort het geluid. Als je schuurt, zie je de steen veranderen van ruw en mat naar glad en glanzend. Elke actie heeft een reactie. Dit directe contact met het materiaal houdt je brein volledig betrokken en gefocust op de taak. Je hoeft niet te wachten op een e-mail of een telefoontje om te weten of je goed bezig bent; de steen vertelt het je direct.

Ten derde, de balans tussen uitdaging en vaardigheid is in het beeldhouwen perfect op maat te maken. Voor beginners is de uitdaging om te leren werken met speksteen. De steen is zacht en vergevingsgezind, waardoor je snel succesjes boekt en je vaardigheden opbouwt. Naarmate je beter wordt, kun je overstappen op hardere stenen zoals albast of marmer. De uitdaging groeit mee met je vaardigheden, waardoor je nooit verveeld raakt en altijd in die ideale staat van flow blijft. Dit is een doorlopend proces, een reis die nooit eindigt.

De chaos van de geest temmen

Mijn eigen hoofd is, om eerlijk te zijn, een permanente chaos van ideeën. Ik noem het mijn creatieve databank. Maar die databank staat soms zo vol dat het een warboel wordt. Ik heb geleerd om die chaos te ordenen met mijn chaos-schriftjes, maar de meest effectieve manier om eruit te ontsnappen is door te creëren. Door met mijn handen te werken en mijn volle aandacht te richten op één ding tegelijk.

De flow-staat is het perfecte medicijn tegen de chaos van het moderne leven, waarin we constant multitasken. De ene minuut ben je een e-mail aan het typen, de volgende minuut beantwoord je een berichtje, en tussendoor denk je na over het avondeten. Je bent nergens echt. De flow-staat is het tegenovergestelde. Het is een daad van radicale focus. Je dwingt jezelf, op een zachte manier, om alleen met de steen bezig te zijn.

Dit is niet zomaar een tijdelijke ontsnapping. Het is een manier om je hersenen te trainen in diepe concentratie. Hoe vaker je de flow-staat ervaart in het atelier, hoe makkelijker het wordt om die focus ook in andere delen van je leven te vinden. Het is een mentale spier die je sterker maakt.

Een reis voor iedereen

Voor beginners kan het idee van een flow-staat overweldigend klinken. Je denkt misschien: “Maar ik kan niet eens een rechte lijn hakken, laat staan dat ik de tijd vergeet!” Maar dat is precies het punt. De reis naar de flow begint met die eerste onhandige, voorzichtige tikjes. De doorlopende cursussen in ons atelier zijn de perfecte plek om deze reis te beginnen. We richten ons op het proces, niet op het eindproduct. Je krijgt de ruimte om te experimenteren, fouten te maken en te voelen hoe het is om de tijd te vergeten. Het is een plek waar je de druk los kunt laten en gewoon kunt zijn.

Voor ervaren beeldhouwers is de flow-staat vaak een vanzelfsprekendheid. De techniek is een tweede natuur geworden, en de focus gaat verder dan alleen het handwerk. Het wordt een gesprek tussen jou en de steen. Het wordt een diepe, intuïtieve ervaring waarbij je je eigen creatieve databank volledig kunt benutten. Onze masterclasses en lezingen zijn ontworpen om je te helpen dieper in te gaan op deze flow. Om de finesses te leren en je eigen stijl te perfectioneren, terwijl je de diepe verbinding met het materiaal en jezelf behoudt.

De flow-staat is geen luxe, het is een noodzaak in onze gefragmenteerde wereld. Het is een manier om jezelf weer te voelen, om uit je hoofd te stappen en in het moment te leven. Beeldhouwen is niet zomaar een hobby. Het is een poort naar deze magische en o zo menselijke ervaring.